ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਨੇ 8 ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਅਚਾਨਕ ਨੋਟਬੰਦੀ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਕਿ ਅੱਜ ਰਾਤ 12 ਵਜੇ ਤੋਂ 500 ਅਤੇ 1000 ਦੇ ਨੋਟਾਂ ‘ਤੇ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪਾਬੰਦੀ ਲੱਗ ਜਾਵੇਗੀ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ‘ਚੋਂ 500 ਅਤੇ 1000 ਰੁਪਏ ਦੇ 15.52 ਲੱਖ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਵਾਪਸ ਲੈ ਲਏ ਗਏ। ਫਿਰ 500 ਅਤੇ 2000 ਰੁਪਏ ਦੇ ਵੱਡੇ ਨੋਟਾਂ ਦੀ ਐਂਟਰੀ ਹੋਈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ‘ਚੋਂ 500 ਦੇ ਨੋਟ ਬਾਜ਼ਾਰ ‘ਚ ਹਨ ਪਰ 2000 ਦੇ ਨੋਟ ਗਾਇਬ ਹੋ ਗਏ ਹਨ। ਸਾਲ 2017-18 ਦੌਰਾਨ ਦੇਸ਼ ‘ਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ 2000 ਦੇ ਨੋਟ ਚੱਲ ਰਹੇ ਸਨ। ਉਦੋਂ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿਚ 2000 ਦੇ 33,630 ਲੱਖ ਨੋਟ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਸਾਲ ਦਰ ਸਾਲ ਘਟਦੀ ਗਈ।
ਕਿੱਥੇ ਗਏ ਇਹ ਨੋਟ?
ਦਰਅਸਲ, ਪਿਛਲੇ ਦੋ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ 2000 ਦੇ ਨੋਟ ਨਹੀਂ ਛਾਪੇ ਗਏ, ਇਸ ਦਾ ਕਾਰਨ ਨੋਟਬੰਦੀ ਵਿੱਚ ਛੁਪਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਨੋਟਬੰਦੀ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਲਿਆ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਨੋਟ ਜਿੰਨਾ ਵੱਡਾ ਹੋਵੇਗਾ, ਨਕਲੀ ਨੋਟ ਛਾਪਣ ਵਾਲਿਆਂ ਲਈ ਓਨਾ ਹੀ ਆਸਾਨ ਹੋਵੇਗਾ।
ਮਾਰਚ 2019 ਵਿੱਚ 329.10 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੇ 2000 ਦੇ ਨੋਟ ਛਾਪੇ ਗਏ ਸਨ। ਮਾਰਚ 2020 ਵਿੱਚ ਇਹ ਅੰਕੜਾ ਘਟ ਕੇ 273.98 ਕਰੋੜ ਰਹਿ ਗਿਆ ਅਤੇ 2021-22 ਵਿੱਚ 2000 ਦਾ ਇੱਕ ਵੀ ਗੁਲਾਬੀ ਨੋਟ ਨਹੀਂ ਛਪਿਆ। ਆਰਬੀਆਈ ਨੇ 2021 ਵਿੱਚ ਬੈਂਕਾਂ ਨੂੰ ਏਟੀਐਮ ਤੋਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੋਟਾਂ ਨੂੰ ਹਟਾਉਣ ਦਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਹਿਲਾਂ ਏਟੀਐਮ ਤੋਂ ਅਤੇ ਫਿਰ ਪਿੱਛੇ ਤੋਂ ਆਉਣਾ ਬੰਦ ਹੋ ਗਿਆ। ਕਾਰਨ ਫਿਰ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਨੂੰ ਰੋਕਣਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਇਹ ਵੱਡੇ ਗੁਲਾਬੀ ਰੰਗ ਦੇ ਨੋਟ ਬਾਜ਼ਾਰ ‘ਚੋਂ ਗਾਇਬ ਹੋ ਗਏ ਹਨ।
