ਗਿਆਨਵਾਪੀ: ASI ਨੇ ਖੁਦਾਈ ਦੀ ਨਹੀਂ ਸਮਝੀ ਲੋੜ, ਕੱਲ੍ਹ ਹੋਵੇਗੀ ਸੁਣਵਾਈ

ਵਾਰਾਣਸੀ (ਕਿਰਨ) : ਗਿਆਨਵਾਪੀ ‘ਚ ਨਵੇਂ ਮੰਦਰ ਦੀ ਉਸਾਰੀ ਅਤੇ ਹਿੰਦੂਆਂ ਨੂੰ ਪੂਜਾ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ ਦੇਣ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ 1991 ‘ਚ ਦਾਇਰ ਮਾਮਲੇ ਦੀ ਸੁਣਵਾਈ ਮੰਗਲਵਾਰ ਨੂੰ ਸਿਵਲ ਜੱਜ (ਸੀਨੀਅਰ ਡਿਵੀਜ਼ਨ ਫਾਸਟ ਟ੍ਰੈਕ) ਯੁਗੁਲ ਸ਼ੰਭੂ ਦੀ ਅਦਾਲਤ ‘ਚ ਹੋਈ। ਸਵ: ਵਿਸ਼ਵੇਸ਼ਵਰ ਜਯੋਤਿਰਲਿੰਗ ਦੀ ਤਰਫੋਂ ਸ. ਪ੍ਰਤੀਵਾਦੀ ਅੰਜੁਮਨ ਇੰਤੇਜਾਮੀਆ ਮਸਜਿਦ ਨੇ ਭਾਰਤੀ ਪੁਰਾਤੱਤਵ ਸਰਵੇਖਣ (ਏ.ਐੱਸ.ਆਈ.) ਦੁਆਰਾ ਮੁਦਈ ਵਿਜੇ ਸ਼ੰਕਰ ਰਸਤੋਗੀ ਦੀ ਤਰਫੋਂ ਪੰਡਿਤ ਸੋਮਨਾਥ ਵਿਆਸ, ਡਾ. ਰਾਮਰੰਗ ਸ਼ਰਮਾ ਅਤੇ ਪੰਡਿਤ ਹਰੀਹਰ ਨਾਥ ਪਾਂਡੇ ਦੁਆਰਾ ਦਾਇਰ ਕੀਤੀ ਗਈ ਅਰਜ਼ੀ ‘ਤੇ ਆਪਣਾ ਪੱਖ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ।

ਉਨ੍ਹਾਂ ਵੱਲੋਂ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਕਿ ਏਐਸਆਈ ਨੇ ਸਰਵੇਖਣ ਦੌਰਾਨ ਗਿਆਨਵਾਪੀ ਵਿੱਚ ਖੁਦਾਈ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਸਮਝੀ, ਇਸ ਲਈ ਇਸ ਸਬੰਧੀ ਅਦਾਲਤ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਅਰਜ਼ੀ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੀ ਗਈ। ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਤੀਵਾਦੀ ਸੁੰਨੀ ਸੈਂਟਰਲ ਵਕਫ਼ ਬੋਰਡ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਅਦਾਲਤ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਪੱਖ ਪੇਸ਼ ਕਰ ਚੁੱਕਾ ਹੈ। ਐਡਵੋਕੇਟ ਵਿਜੇ ਸ਼ੰਕਰ ਰਸਤੋਗੀ ਨੇ ਦੋਹਾਂ ਪੱਖਾਂ ਵੱਲੋਂ ਉਠਾਏ ਗਏ ਨੁਕਤਿਆਂ ਦਾ ਜਵਾਬ ਦੇਣ ਲਈ ਅਦਾਲਤ ਤੋਂ ਮੌਕਾ ਮੰਗਿਆ। ਅਦਾਲਤ ਨੇ ਸੁਣਵਾਈ ਦੀ ਅਗਲੀ ਤਰੀਕ 10 ਅਕਤੂਬਰ ਤੈਅ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਅੰਜੁਮਨ ਇੰਤੇਜਾਮੀਆ ਦੇ ਵਕੀਲ ਮੁਮਤਾਜ਼ ਅਹਿਮਦ ਨੇ ਅਦਾਲਤ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਕਿ ਗਿਆਨਵਾਪੀ ਵਿੱਚ ਸਰਵੇਖਣ ਲਈ ਅਦਾਲਤ ਦੇ ਹੁਕਮਾਂ ’ਤੇ ਏਐਸਆਈ ਦੇ ਡਿਪਟੀ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਆਲੋਕ ਤ੍ਰਿਪਾਠੀ ਨੇ ਹਾਈ ਕੋਰਟ ਵਿੱਚ ਹਲਫ਼ਨਾਮਾ ਦਾਇਰ ਕੀਤਾ ਸੀ ਕਿ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਢਾਹੇ ਅਤੇ ਖੁਦਾਈ ਦੇ ਜੀਪੀਆਰ ਸਿਸਟਮ ਰਾਹੀਂ ਸਰਵੇਖਣ ਕਰਕੇ ਰਿਪੋਰਟ ਦਿੱਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।

ਜੇਕਰ ਲੋੜ ਪਈ ਤਾਂ ਹਾਈਕੋਰਟ ਤੋਂ ਖੁਦਾਈ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਲਈ ਜਾਵੇਗੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਏ.ਐਸ.ਆਈ ਨੇ ਇਸ ਸਬੰਧੀ ਕਿਸੇ ਵੀ ਅਦਾਲਤ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਦਰਖਾਸਤ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ ਅਦਾਲਤ ਵਿੱਚ ਸਰਵੇ ਰਿਪੋਰਟ ਦਾਇਰ ਕੀਤੀ। ਸਿਵਲ ਜੱਜ ਦੀ ਅਦਾਲਤ ਨੇ 8 ਅਪ੍ਰੈਲ, 2021 ਦੇ ਆਪਣੇ ਆਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਗਿਆਨਵਾਪੀ ਦੇ ਅਰਾਜੀ ਨੰਬਰ 9130 ਦੇ ਸਰਵੇਖਣ ਦਾ ਹੁਕਮ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਆਪਣੀ ਅਰਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਵਦਾਮਿਤਰਾ ਨੇ ਅਰਾਜੀ ਨੰਬਰ 9130 ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਅਰਾਜੀ ਨੰਬਰ 9131 ਅਤੇ 9132 ਦਾ ਸਰਵੇਖਣ ਕਰਨ ਦੀ ਬੇਨਤੀ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਹਾਈ ਕੋਰਟ ਦੇ 19 ਦਸੰਬਰ 2023 ਦੇ ਹੁਕਮਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਮੁਦਈ ਧਿਰ ਨੇ ਅਰਜ਼ੀ ਦਾਖਲ ਨਹੀਂ ਕਰਨੀ ਸੀ, ਸਗੋਂ ਅਦਾਲਤ ਨੇ ਇਹ ਦੇਖਣਾ ਸੀ ਕਿ ਏਐਸਆਈ ਤੋਂ ਮੁੜ ਸਰਵੇਖਣ ਕਰਵਾਉਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ ਜਾਂ ਨਹੀਂ। ਏ.ਐਸ.ਆਈ ਨੇ ਅਰਾਜੀ ਨੰਬਰ 9130 ਦਾ ਪੂਰਾ ਸਰਵੇ ਕੀਤਾ ਹੈ।

ਇਸ ਦੀ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਅਤੇ ਮਾਪਾਂ ਸਮੇਤ ਸਾਰੀ ਕਾਰਵਾਈ ਮੁਕੰਮਲ ਕਰ ਲਈ ਗਈ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਵਾਧੂ ਸਰਵੇਖਣ ਕਰਨ ਲਈ ਏਐਸਆਈ ਦੀ ਅਰਜ਼ੀ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਇਹ ਵੀ ਕਿਹਾ ਕਿ ਵਡਮਿਤਰਾ ਨੇ ਕੇਸ ਨੂੰ ਹਾਈ ਕੋਰਟ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲ ਕਰਨ ਲਈ ਪਟੀਸ਼ਨ ਦਾਇਰ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਹਾਈ ਕੋਰਟ ਪਟੀਸ਼ਨ ‘ਤੇ ਕੋਈ ਹੁਕਮ ਜਾਰੀ ਨਹੀਂ ਕਰਦੀ, ਉਦੋਂ ਤੱਕ ਵਾਧੂ ਸਰਵੇਖਣ ਕਰਵਾਉਣ ਦੀ ਅਰਜ਼ੀ ‘ਤੇ ਸੁਣਵਾਈ ਮੁਲਤਵੀ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇ। ਵਡਾਮਿਤਰਾ ਨੇ ਇਸ ‘ਤੇ ਇਤਰਾਜ਼ ਜਤਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਕਿਹਾ ਕਿ ਹਾਈ ਕੋਰਟ ਨੇ ਕੋਈ ਸਟੇਅ ਆਰਡਰ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।

ਗਿਆਨਵਾਪੀ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਵਿਵੇਕ ਸੋਨੀ ਅਤੇ ਜੈਧਵਾਜ ਸ਼੍ਰੀਵਾਸਤਵ ਵੱਲੋਂ ਦਾਇਰ ਮੁਕੱਦਮੇ ਵਿੱਚ ਅਦਾਲਤ ਨੇ ਅੰਜੁਮਨ ਇੰਤੇਜਾਮੀਆ ਮਸਜਿਦ ਨੂੰ 300 ਰੁਪਏ ਦਾ ਮੁਆਵਜ਼ਾ ਲਗਾਇਆ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਤਰਫੋਂ ਮੁਲਤਵੀ ਅਰਜ਼ੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਕੀਲ ਕੇਸ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕੇ ਹਨ, ਇਸ ਲਈ ਅਗਲੀ ਤਰੀਕ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇ। ਮੁਦਈ ਦੇ ਵਕੀਲ ਦੇਸ਼ਰਤਨ ਸ਼੍ਰੀਵਾਸਤਵ ਅਤੇ ਨਿਤਿਆਨੰਦ ਰਾਏ ਨੇ ਇਸ ‘ਤੇ ਇਤਰਾਜ਼ ਕੀਤਾ। ਸਿਵਲ ਜੱਜ ਦੀ ਅਦਾਲਤ ਨੇ ਅੰਜੁਮਨ ਇੰਤੇਜਾਮੀਆ ਮਸਜਿਦ ਨੂੰ 300 ਰੁਪਏ ਦਾ ਮੁਆਵਜ਼ਾ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ ਅਗਲੀ ਸੁਣਵਾਈ ਲਈ 15 ਅਕਤੂਬਰ ਦੀ ਤਰੀਕ ਰੱਖੀ ਹੈ। ਬਜਾਰਡੀਹਾ ਭੇਲੂਪੁਰ ਦੇ ਵਿਵੇਕ ਸੋਨੀ ਅਤੇ ਚਿਤਾਈਪੁਰ ਦੇ ਜੈਧਵਾਜ ਸ਼੍ਰੀਵਾਸਤਵ ਨੇ 25 ਮਈ 2022 ਨੂੰ ਸਿਵਲ ਜੱਜ ਦੀ ਅਦਾਲਤ ਵਿੱਚ ਪਟੀਸ਼ਨ ਦਾਇਰ ਕੀਤੀ ਸੀ।

ਨੰਦੀ ਜੀ ਦੀ ਮੂਰਤੀ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਸਥਿਤ ਆਦਿ ਜਯੋਤਿਰਲਿੰਗ ਸ਼੍ਰੀਕਾਸ਼ੀ ਵਿਸ਼ਵਨਾਥ ਦੀ ਪੂਜਾ, ਭੋਗ ਪ੍ਰਸਾਦ, ਸ਼ਯਾਨ ਆਰਤੀ, ਮੰਗਲਾ ਆਰਤੀ, ਦੁਗਧਾ ਅਭਿਸ਼ੇਕ ਆਦਿ ਦੀ ਪੂਜਾ, ਭੋਗ ਪ੍ਰਸਾਦ, ਸ਼ਯਨ ਆਰਤੀ, ਦੁਗਧਾ ਅਭਿਸ਼ੇਕ ਆਦਿ ਵਿੱਚ ਗੈਰਕਾਨੂੰਨੀ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਰੁਕਾਵਟ ਪਾਉਣ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਬੇਨਤੀ ਕੀਤੀ ਗਈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਖੂਹ ਬਣਾ ਕੇ ਢੱਕਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।