ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ (ਕਿਰਨ) : ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਐੱਸ ਜੈਸ਼ੰਕਰ ਨੇ ਗੁਆਂਢੀ ਦੇਸ਼ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨਾਲ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਬੰਧਾਂ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਖੁੱਲ੍ਹ ਕੇ ਗੱਲ ਕੀਤੀ। ਜੈਸ਼ੰਕਰ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨਾਲ ਬੇਰੋਕ ਗੱਲਬਾਤ ਦਾ ਦੌਰ ‘ਖਤਮ’ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਹਰ ਕਰਮ ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਕਰਮ ਹੈ। ਇੱਕ ਕਿਤਾਬ ਦੇ ਲਾਂਚ ਮੌਕੇ ਬੋਲਦਿਆਂ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਮੈਨੂੰ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨਾਲ ਨਿਰਵਿਘਨ ਗੱਲਬਾਤ ਦਾ ਦੌਰ ਖਤਮ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਜਿੱਥੋਂ ਤੱਕ ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ ਦਾ ਸਵਾਲ ਹੈ, ਮੈਨੂੰ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਧਾਰਾ 370 ਨੂੰ ਖਤਮ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਅੱਜ ਦਾ ਮੁੱਦਾ ਇਹ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨਾਲ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਰਿਸ਼ਤੇ ਬਾਰੇ ਸੋਚ ਸਕਦੇ ਹਾਂ?
ਜੈਸ਼ੰਕਰ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਹੁਣ ਲੋਕ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਭਾਰਤ ਖੁਦ ਗੱਲਬਾਤ ਨਹੀਂ ਚਾਹੁੰਦਾ। ਕੁਝ ਹੱਦ ਤੱਕ ਇਹ ਸੱਚ ਵੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਜਾਂ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਗੱਲ ਕਰੇ, ਅਸੀਂ ਇਸ ਦਾ ਜਵਾਬ ਉਸੇ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਦੇਵਾਂਗੇ। ਜੈਸ਼ੰਕਰ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨਾਲ ਜੋ ਵੀ ਮਾਮਲਾ ਹੋਵੇ, ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਨਾਲ ਸਾਡੇ ਮਜ਼ਬੂਤ ਸਬੰਧ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ, “ਜਿੱਥੋਂ ਤੱਕ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦਾ ਸਬੰਧ ਹੈ, ਉੱਥੇ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਮਜ਼ਬੂਤ ਸਬੰਧ ਹਨ। ਅਸਲ ਵਿੱਚ, ਸਮਾਜਿਕ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਭਾਰਤ ਲਈ ਇੱਕ ਖਾਸ ਸਦਭਾਵਨਾ ਹੈ। ਪਰ ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਨੂੰ ਦੇਖਦੇ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਮੈਨੂੰ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਰਾਜਤੰਤਰ ਦੀ ਬੁਨਿਆਦ ਨਹੀਂ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ। ਭੁੱਲ ਜਾਣਾ।
ਜੈਸ਼ੰਕਰ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸਾਨੂੰ ਸਮਝਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅਮਰੀਕਾ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਵਾਲਾ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਸਾਡੇ ਲਈ ਅਮਰੀਕਾ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਨਾਲੋਂ ਬਹੁਤ ਵੱਖਰਾ ਹੈ। ਜੈਸ਼ੰਕਰ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਨਾਲ ਆਪਸੀ ਹਿੱਤਾਂ ਦਾ ਆਧਾਰ ਲੱਭਣਾ ਹੋਵੇਗਾ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ‘ਮੌਜੂਦਾ ਸਰਕਾਰ’ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠੇਗਾ। ਜੈਸ਼ੰਕਰ ਨੇ ਕਿਹਾ, ”ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਾਡੇ ਸਬੰਧਾਂ ‘ਚ ਉਤਰਾਅ-ਚੜ੍ਹਾਅ ਆਏ ਹਨ ਅਤੇ ਇਹ ਸੁਭਾਵਕ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਮੌਜੂਦਾ ਸਰਕਾਰ ਨਾਲ ਵਿਹਾਰਕ ਰਹਾਂਗੇ ਪਰ ਸਾਨੂੰ ਇਹ ਵੀ ਮੰਨਣਾ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿ ਸਿਆਸੀ ਬਦਲਾਅ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਹ ਵਿਘਨਕਾਰੀ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। “ਅਤੇ ਸਪੱਸ਼ਟ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਸਾਨੂੰ ਹਿੱਤਾਂ ਦੀ ਆਪਸੀਤਾ ਵੱਲ ਧਿਆਨ ਦੇਣਾ ਹੋਵੇਗਾ।
