ਕਾਬੁਲ (ਰਾਘਵ) : ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦੀ ਤਾਲਿਬਾਨ ਸ਼ਾਸਨ ਨੇ ਇਕ ਨਵੇਂ ਫਰਮਾਨ ‘ਚ ਔਰਤਾਂ ‘ਤੇ ਨਵੀਆਂ ਅਤੇ ਸਖਤ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀਆਂ ਹਨ। ਨਵੇਂ ਹੁਕਮਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਜਨਤਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਬੋਲਣ ਅਤੇ ਮੂੰਹ ਦਿਖਾਉਣ ‘ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਦਾ ਜੀਵਨ ਹੋਰ ਵੀ ਸੀਮਤ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਤਾਲਿਬਾਨ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਬੁੱਧਵਾਰ ਨੂੰ ‘ਨੇਕੀ ਦੇ ਪ੍ਰਚਾਰ ਅਤੇ ਬੁਰਾਈ ਦੀ ਰੋਕਥਾਮ’ ‘ਤੇ ਇਕ ਨਵਾਂ ਕਾਨੂੰਨ ਲਾਗੂ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਐਸੋਸੀਏਟਿਡ ਪ੍ਰੈਸ ਮੁਤਾਬਕ ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਬਣਾਏ ਗਏ ਨਵੇਂ ਨਿਯਮ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਜਨਤਕ ਜੀਵਨ ਦੇ ਕਈ ਪਹਿਲੂਆਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਬੁਲਾਰੇ ਮੌਲਵੀ ਅਬਦੁਲ ਗਫਾਰ ਫਾਰੂਕ ਨੇ ਵੀਰਵਾਰ ਨੂੰ ਕਿਹਾ, “ਇੰਸ਼ਾਅੱਲ੍ਹਾ, ਅਸੀਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਭਰੋਸਾ ਦਿਵਾਉਂਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਇਹ ਇਸਲਾਮੀ ਕਾਨੂੰਨ ਨੇਕੀ ਦੇ ਪ੍ਰਚਾਰ ਅਤੇ ਬੁਰਾਈ ਦੇ ਖਾਤਮੇ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਮਦਦਗਾਰ ਹੋਵੇਗਾ।” ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸੁਪਰੀਮ ਲੀਡਰ ਹਿਬਤੁੱਲਾ ਅਖੁੰਦਜ਼ਾਦਾ ਨੇ ਕਾਨੂੰਨਾਂ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਨਵੇਂ ਕਾਨੂੰਨ ਦਾ ਆਰਟੀਕਲ 13 ਦੱਸਦਾ ਹੈ ਕਿ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਜਨਤਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਕਿਵੇਂ ਪਹਿਰਾਵਾ ਅਤੇ ਵਿਵਹਾਰ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਹੁਣ ਜਨਤਕ ਥਾਵਾਂ ‘ਤੇ ਆਪਣੇ ਚਿਹਰੇ ਸਮੇਤ ਪੂਰੇ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਢੱਕਣਾ ਲਾਜ਼ਮੀ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਤਾਂ ਜੋ ਉਹ ਲਾਲਚ ਤੋਂ ਬਚ ਸਕਣ ਅਤੇ ਦੂਜਿਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਭਰਮਾਉਣ ਵਿੱਚ ਨਾ ਪਵੇ। ਹੁਣ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਚਿਹਰੇ ਨੂੰ ਢੱਕਣ ਵਾਲੇ ਸਿਰਫ ਵਾਲਾਂ ਅਤੇ ਗਰਦਨ ਨੂੰ ਢੱਕਣ ਵਾਲਾ ਹਿਜਾਬ ਸਵੀਕਾਰਯੋਗ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਹੁਣ ਜਨਤਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਗਾਉਣ, ਸੁਣਾਉਣ ਜਾਂ ਉੱਚੀ ਆਵਾਜ਼ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਨ ਦੀ ਮਨਾਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਦਾ ਕਾਰਨ ਦੱਸਦੇ ਹੋਏ ਤਾਲਿਬਾਨ ਸ਼ਾਸਨ ਨੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਨੂੰ ”ਨਜਦੀਕੀ” ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸੁਣਿਆ ਨਹੀਂ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਹ ਸਪੱਸ਼ਟ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਬੋਲਣ ਦੀ ਵੀ ਮਨਾਹੀ ਹੈ ਜਾਂ ਨਹੀਂ।
ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਨਵੇਂ ਕਾਨੂੰਨ ਵਿਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਮਰਦਾਂ ਨੂੰ ਦੇਖਣ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਨਹੀਂ ਹੈ ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਖੂਨ ਜਾਂ ਵਿਆਹ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਨਿਯਮਾਂ ਦੀ ਉਲੰਘਣਾ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਚੇਤਾਵਨੀ, ਜਾਇਦਾਦ ਜ਼ਬਤ ਜਾਂ ਤਿੰਨ ਦਿਨਾਂ ਤੱਕ ਨਜ਼ਰਬੰਦੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਮੰਤਰਾਲਾ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਨੈਤਿਕਤਾ ਦੇ ਸਮਾਨ ਮਾਪਦੰਡਾਂ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਲੰਘਣਾ ਕਰਨ ਲਈ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਹਿਰਾਸਤ ਵਿੱਚ ਲਏ ਜਾਣ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਹੈ। ਦੱਸ ਦਈਏ ਕਿ ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸੱਤਾ ‘ਚ ਆਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਤਾਲਿਬਾਨ ਨੇ 2022 ‘ਚ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਛੇਵੀਂ ਜਮਾਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੇ ਸਕੂਲ ਜਾਣ ‘ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ ਸੀ। ਨਵਾਂ ਕਾਨੂੰਨ ਔਰਤਾਂ ‘ਤੇ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਲਗਾਉਣ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਸੰਗੀਤ ਵਜਾਉਣ ‘ਤੇ ਵੀ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਨਾਲ ਹੀ, ਮਰਦਾਂ ਨੂੰ ਦਾੜ੍ਹੀ ਰੱਖਣ ਲਈ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਨਮਾਜ਼ ਅਤੇ ਵਰਤ ਰੱਖਣ ਨੂੰ ਲਾਜ਼ਮੀ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਸਾਲ 2021 ‘ਚ ਤਾਲਿਬਾਨ ਨੇ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ‘ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ ਸੀ।
