ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ (ਰਾਘਵ): ਵਿੱਤ ਮੰਤਰੀ ਨਿਰਮਲਾ ਸੀਤਾਰਮਨ ਨੇ ਮੰਗਲਵਾਰ ਨੂੰ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ ਗਏ ਕੇਂਦਰੀ ਬਜਟ ‘ਚ ਫਿਊਚਰਜ਼ ਅਤੇ ਆਪਸ਼ਨ ਟਰੇਡ ‘ਤੇ ਪ੍ਰਤੀਭੂਤੀ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਟੈਕਸ ਦਰ ਵਧਾਉਣ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ। ਇਸਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਪ੍ਰਚੂਨ ਨਿਵੇਸ਼ਕਾਂ ਨੂੰ ਸਟਾਕ ਮਾਰਕੀਟ ਦੇ ਜੋਖਮ ਭਰੇ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵਪਾਰ ਕਰਨ ਤੋਂ ਨਿਰਾਸ਼ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਪਹਿਲਾਂ, ਵਿਕਲਪ ਪ੍ਰੀਮੀਅਮ ਦੀ ਵਿਕਰੀ ‘ਤੇ 0.06 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਐਸ.ਟੀ.ਟੀ. ਪਰ, ਬਜਟ ‘ਚ ਇਸ ਨੂੰ ਵਧਾ ਕੇ 0.1 ਫੀਸਦੀ ਕਰਨ ਦਾ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ, ਪ੍ਰਤੀਭੂਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਫਿਊਚਰਜ਼ ਦੀ ਵਿਕਰੀ ‘ਤੇ ਐਸਟੀਟੀ ਪਹਿਲਾਂ 0.01 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਵਧਾ ਕੇ 0.02 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ।
ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਆਰਥਿਕ ਸਰਵੇਖਣ ਨੇ ਡੈਰੀਵੇਟਿਵਜ਼ ਵਪਾਰ ‘ਚ ਪ੍ਰਚੂਨ ਨਿਵੇਸ਼ਕਾਂ ਦੀ ਵਧਦੀ ਹਿੱਸੇਦਾਰੀ ‘ਤੇ ਚਿੰਤਾ ਜ਼ਾਹਰ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਸਰਵੇਖਣ ‘ਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਵਰਗੇ ਵਿਕਾਸਸ਼ੀਲ ਦੇਸ਼ ‘ਚ ਸੱਟੇਬਾਜ਼ੀ ਦਾ ਵਪਾਰ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦਾ। ਇਹ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਲੋਕ ਭਾਰੀ ਮੁਨਾਫੇ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਦੇ ਨਾਲ ਐਫਐਂਡਓ ਵਰਗੇ ਡੈਰੀਵੇਟਿਵ ਸੈਗਮੈਂਟਾਂ ਵਿੱਚ ਪੈਸਾ ਨਿਵੇਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਇੱਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਜੂਏਬਾਜ਼ੀ ਦਾ ਰੁਝਾਨ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਚੂਨ ਨਿਵੇਸ਼ਕਾਂ ਨੂੰ ਭਾਰੀ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਮਾਰਕੀਟ ਰੈਗੂਲੇਟਰ ਸੇਬੀ ਦੇ ਮੁਖੀ ਮਾਧਬੀ ਪੁਰੀ ਬੁਚ ਨੇ ਵੀ ਚਿੰਤਾ ਜ਼ਾਹਰ ਕੀਤੀ ਸੀ ਕਿ ਨਿਵੇਸ਼ਕ F&O ਵਪਾਰ ‘ਤੇ ਭਾਰੀ ਸੱਟਾ ਲਗਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਵਿੱਤ ਮੰਤਰੀ ਨਿਰਮਲਾ ਸੀਤਾਰਮਨ ਅਤੇ ਮੁੱਖ ਆਰਥਿਕ ਸਲਾਹਕਾਰ ਵੀ ਅਨੰਤ ਨਾਗੇਸਵਰਨ ਨੇ ਵੀ ਪ੍ਰਚੂਨ ਨਿਵੇਸ਼ਕਾਂ ਲਈ F&O ਵਪਾਰ ਨੂੰ ਜੋਖਮ ਭਰਿਆ ਕਿਹਾ ਸੀ।
ਫਿਊਚਰਜ਼ ਐਂਡ ਓਪਸ਼ਨਜ਼ (F&O) ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਵਿੱਤੀ ਸਾਧਨ ਦੀ ਇੱਕ ਕਿਸਮ ਹੈ। ਇਹ ਨਿਵੇਸ਼ਕ ਨੂੰ ਘੱਟ ਪੂੰਜੀ ਵਾਲੇ ਸਟਾਕਾਂ, ਵਸਤੂਆਂ, ਮੁਦਰਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਵੱਡੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਲੈਣ ਦੀ ਆਗਿਆ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਇੱਕ ਉੱਚ ਇਨਾਮ, ਉੱਚ ਜੋਖਮ ਵਾਲਾ ਵਪਾਰਕ ਸਾਧਨ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਤੁਸੀਂ ਮਾਰਕੀਟ ਵਿੱਚ ਉਤਰਾਅ-ਚੜ੍ਹਾਅ ਦਾ ਸਹੀ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਲਗਾ ਕੇ ਪੈਸਾ ਕਮਾ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਪੈਸਾ ਤਾਂ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਬਣਦਾ ਹੈ ਪਰ ਇਸ ਤੋਂ ਵੀ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਨੁਕਸਾਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਵਿੱਤੀ ਰੈਗੂਲੇਟਰ ਇਸ ਬਾਰੇ ਕਈ ਵਾਰ ਚਿੰਤਾ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰ ਚੁੱਕੇ ਹਨ।
