ਭਾਰਤੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿਚ ਜਾਤ-ਪਾਤ ਦਾ ਮੁੱਦਾ ਅਕਸਰ ਚਰਚਾ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਬਣਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਬਿਹਾਰ ਦੇ ਉਪ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਦੇ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਦਿੱਤੇ ਬਿਆਨ ਨੇ ਇਸ ਵਿਵਾਦ ਨੂੰ ਹੋਰ ਗਹਿਰਾ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਲਾਲੂ ਯਾਦਵ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਪਰਿਵਾਰ ਸਮਾਜ ਵਿਚ ਜਾਤੀ ਦਾ ਊਚ-ਨੀਚ ਫੈਲਾਉਂਦੇ ਹਨ।
ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਦਾ ਰਣ
ਬਿਹਾਰ ਦੀ ਆਰਜੇਡੀ ਨੇ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਲਈ ਆਪਣੇ 22 ਉਮੀਦਵਾਰਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ ਜਾਰੀ ਕਰਦਿਆਂ ਇਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਸਿਆਸੀ ਮਹੱਕਮੇ ਵਿਚ ਚਰਚਾ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਬਣ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਲਾਲੂ ਯਾਦਵ ਦੀਆਂ ਦੋ ਬੇਟੀਆਂ ਦੇ ਨਾਮ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹਨ, ਜੋ ਕਿ ਰਾਜਨੀਤਿ ਵਿੱਚ ਪਰਿਵਾਰਵਾਦ ਦੇ ਮੁੱਦੇ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਪਰਿਵਾਰਵਾਦ ਦੀ ਪੱਕੀ ਜੜ੍ਹ
ਆਰਜੇਡੀ ਦੀ ਇਸ ਸੂਚੀ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਉਪ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਸਮਰਾਟ ਚੌਧਰੀ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਲਾਲੂ ਯਾਦਵ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਟਿਕਟ ਮਿਲਣਾ ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਸਬੂਤ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਸਮਾਜ ਵਿਚ ਜਾਤ-ਪਾਤ ਨੂੰ ਬਢਾਵਾ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਹਨ ਅਤੇ ਕੇਵਲ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਚਿੰਤਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਨੇ ਬਿਹਾਰ ਵਿੱਚ ਸਿਆਸੀ ਮਾਹੌਲ ਨੂੰ ਹੋਰ ਗਰਮਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।
ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਅਤੇ ਚੁਣੌਤੀਆਂ
ਬਿਹਾਰ ਦੇ ਲੋਕ ਇਸ ਮੁੱਦੇ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਵੱਖ ਵੱਖ ਰਾਇਆਂ ਵਿੱਚ ਹਨ। ਕੁਝ ਲੋਕ ਇਸ ਨੂੰ ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿੱਚ ਪਰਿਵਾਰਵਾਦ ਦੇ ਵਧਣ ਦਾ ਸੰਕੇਤ ਮੰਨਦੇ ਹਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਕੁਝ ਦੂਜੇ ਇਸ ਨੂੰ ਲਾਲੂ ਯਾਦਵ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਸਮਝ ਦਾ ਪਰਿਚਾਇਕ ਮੰਨਦੇ ਹਨ। ਪਰਿਵਾਰਵਾਦ ਦੇ ਇਸ ਖੇਡ ਨੇ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ 2024 ਲਈ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵੀ ਬਢਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।
ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਜਾਤ-ਪਾਤ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ
ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਦੇ ਮੱਦੇਨਜ਼ਰ, ਬਿਹਾਰ ਵਿੱਚ ਜਾਤ-ਪਾਤ ਦਾ ਮੁੱਦਾ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਚੁਣੌਤੀ ਬਣਕੇ ਉਭਰਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਨਾ ਕੇਵਲ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਦਲਾਂ ਲਈ ਬਲਕਿ ਸਮਾਜ ਲਈ ਵੀ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਸਵਾਲ ਬਣ ਚੁੱਕਾ ਹੈ। ਲੋਕ ਇਸ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਵੱਖ ਵੱਖ ਵਿਚਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਹਨ, ਕੁਝ ਇਸ ਨੂੰ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਵੰਡ ਦਾ ਕਾਰਨ ਮੰਨਦੇ ਹਨ ਤੇ ਕੁਝ ਇਸ ਨੂੰ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਚਾਲਾਂ ਦਾ ਹਿੱਸਾ।
ਭਵਿੱਖ ਦੀ ਰਾਹ
ਬਿਹਾਰ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿੱਚ ਜਾਤ-ਪਾਤ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰਵਾਦ ਦੇ ਇਸ ਖੇਡ ਨੇ ਚੋਣਾਂ ਦੇ ਭਵਿੱਖ ‘ਤੇ ਵੀ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਾਇਆ ਹੈ। ਆਗਾਮੀ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਦੇਖਣਾ ਦਿਲਚਸਪ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿ ਵੋਟਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਮੁੱਦਿਆਂ ਨੂੰ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਲੈਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਹ ਚੋਣਾਂ ਦੇ ਨਤੀਜਿਆਂ ‘ਤੇ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਅਸਰ ਪਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਬਿਹਾਰ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਰਾਇ ਇਸ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਭੂਮਿਕਾ ਅਦਾ ਕਰੇਗੀ ਕਿ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਜਾਤ-ਪਾਤ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰਵਾਦ ਦੀ ਜੜ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਕਮਜ਼ੋਰ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
