ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਇੱਕ ਨਵਾਂ IMEI ਨਿਯਮ ਲਿਆਂਦਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਨਵੇਂ ਨਿਯਮ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਮੋਬਾਈਲ ਦੀ ਬਲੈਕ ਮਾਰਕੀਟਿੰਗ, ਫਰਜ਼ੀ IMEI ਨੰਬਰ ਅਤੇ IMEI ਨੰਬਰਾਂ ਨਾਲ ਛੇੜਛਾੜ ਵਰਗੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ‘ਤੇ ਰੋਕ ਲਗਾਉਣ ‘ਚ ਮਦਦ ਮਿਲੇਗੀ। ਦੂਰਸੰਚਾਰ ਵਿਭਾਗ (DoT) ਦੀ ਇੱਕ ਗੈਜੇਟ ਨੋਟੀਫਿਕੇਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਦਿਸ਼ਾ-ਨਿਰਦੇਸ਼ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਨਵੇਂ ਦਿਸ਼ਾ-ਨਿਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਤਹਿਤ, ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਇੱਕ ਪੋਰਟਲ ‘ਤੇ ਸਾਰੇ ਸਮਾਰਟਫੋਨ ਦੇ IMEI ਨੰਬਰ ਨੂੰ ਰਜਿਸਟਰ ਕਰਨਾ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੋਵੇਗਾ।
1 ਜਨਵਰੀ 2023 ਤੋਂ ਲਾਗੂ ਹੋਵੇਗਾ ਨਵਾਂ ਨਿਯਮ
ਮੋਬਾਈਲ IMEI ਦਾ ਨਵਾਂ ਨਿਯਮ 1 ਜਨਵਰੀ 2023 ਤੋਂ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਲਾਗੂ ਹੋਵੇਗਾ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਵਿਕਣ ਵਾਲੇ ਅਤੇ ਟੈਸਟਿੰਗ ਅਤੇ ਖੋਜ ਲਈ ਆਯਾਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਮਾਰਟਫ਼ੋਨ ਦੀ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮੋਬਾਈਲ ਉਪਕਰਣ ਪਛਾਣ (IMEI) ਨੰਬਰ ਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਨਕਲੀ ਡਿਵਾਈਸ ਪਾਬੰਦੀ ਪੋਰਟਲ https://icdr.ceir.gov.in ‘ਤੇ ਰਜਿਸਟਰ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ।
ਕੀ ਹਨ IMEI ਨੰਬਰ
IMEI ਨੰਬਰ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਮਾਰਟਫੋਨ ਦੀ ਪਛਾਣ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਫਰਜ਼ੀ ਮੋਬਾਈਲ ਫ਼ੋਨ ਅਤੇ ਫ਼ੋਨ ਚੋਰੀ ਹੋਣ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ IMEI ਨੰਬਰ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਫ਼ੋਨ ਚੋਰੀ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਸਿਮ ਕਾਰਡ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਚੋਰੀ ਹੋਏ ਫੋਨ ਦੀ ਪਛਾਣ ਫੋਨ ਦੇ ਆਈਐਮਈਆਈ ਨੰਬਰ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਸਾਲ 2020 ਵਿੱਚ ਅਜਿਹਾ ਹੀ ਇੱਕ ਮਾਮਲਾ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਹੀ IMEI ਨੰਬਰ ਵਾਲੇ ਕਰੀਬ 13,000 ਹੋਰ ਮੋਬਾਈਲ ਫੋਨਾਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਇਸ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਕਾਫੀ ਵਿਵਾਦ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਅਜਿਹੇ ‘ਚ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਅਜਿਹੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਹੀ ਨਵਾਂ ਨਿਯਮ ਲਿਆਂਦਾ ਹੈ।
ਡਿਊਲ ਸਿਮ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਦੋ IMEI ਨੰਬਰ
ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ IMEI ਨੰਬਰ GSM, WCDMA ਅਤੇ iDEN ਮੋਬਾਈਲ ਫੋਨਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੇ ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਫੋਨਾਂ ਵਿੱਚ ਦਿੱਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਚੋਰੀ ਹੋਏ ਫੋਨ ਨੂੰ ਟਰੈਕ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਸਿੰਗਲ ਸਿਮ ਫੋਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ IMEI ਨੰਬਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਡਿਊਲ ਸਿਮ ਵਾਲੇ ਫੋਨਾਂ ‘ਚ ਦੋ IMEI ਨੰਬਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
