ਜਨਵਰੀ ਮਹੀਨੇ ‘ਚ ਦੇਸ਼ ‘ਚ ਪ੍ਰਚੂਨ ਮਹਿੰਗਾਈ ਵਧ ਕੇ 6.52 ਫੀਸਦੀ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਇਹ ਤਿੰਨ ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਚੂਨ ਮਹਿੰਗਾਈ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚਾ ਪੱਧਰ ਹੈ। ਦਸੰਬਰ 2022 ਵਿੱਚ ਇਹ 5.72% ਅਤੇ ਨਵੰਬਰ 2022 ਵਿੱਚ 5.88% ਸੀ। ਤਿੰਨ ਮਹੀਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਅਕਤੂਬਰ 2022 ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਚੂਨ ਮਹਿੰਗਾਈ ਦਰ 6.77% ਸੀ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਜਨਵਰੀ ਵਿੱਚ ਇਹ 6.01% ਸੀ।
ਖਾਣ-ਪੀਣ ਦੀਆਂ ਵਸਤਾਂ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਦਾਲਾਂ, ਚਾਵਲ ਅਤੇ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਵਧਣ ਕਾਰਨ ਮਹਿੰਗਾਈ ਵਧੀ ਹੈ। ਜਨਵਰੀ 2023 ਵਿੱਚ ਖੁਰਾਕ ਮਹਿੰਗਾਈ ਦਰ ਦਸੰਬਰ 2022 ਵਿੱਚ 4.19% ਤੋਂ ਵਧ ਕੇ 5.94% ਹੋ ਜਾਵੇਗੀ।ਮਹਿੰਗਾਈ ਦਾ ਸਿੱਧਾ ਸਬੰਧ ਖਰੀਦ ਸ਼ਕਤੀ ਨਾਲ ਹੈ। ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, ਜੇਕਰ ਮਹਿੰਗਾਈ ਦਰ 7% ਹੈ, ਤਾਂ 100 ਰੁਪਏ ਦੀ ਕਮਾਈ ਸਿਰਫ 93 ਰੁਪਏ ਹੋਵੇਗੀ। ਇਸ ਲਈ ਨਿਵੇਸ਼ ਮਹਿੰਗਾਈ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖ ਕੇ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਤੁਹਾਡੇ ਪੈਸੇ ਦੀ ਕੀਮਤ ਘੱਟ ਜਾਵੇਗੀ।
ਮਹਿੰਗਾਈ ਦਾ ਵਧਣਾ ਅਤੇ ਵਾਪਰਨਾ ਉਤਪਾਦ ਦੀ ਮੰਗ ਅਤੇ ਸਪਲਾਈ ‘ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਲੋਕਾਂ ਕੋਲ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪੈਸਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਹ ਹੋਰ ਚੀਜ਼ਾਂ ਖਰੀਦਣਗੇ। ਜ਼ਿਆਦਾ ਚੀਜ਼ਾਂ ਖਰੀਦਣ ਨਾਲ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦੀ ਮੰਗ ਵਧੇਗੀ ਅਤੇ ਮੰਗ ਮੁਤਾਬਕ ਸਪਲਾਈ ਨਾ ਹੋਣ ‘ਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦੀ ਕੀਮਤ ਵਧ ਜਾਵੇਗੀ।
ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬਾਜ਼ਾਰ ਮਹਿੰਗਾਈ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸਿੱਧੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿਚ, ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿਚ ਪੈਸੇ ਦਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪ੍ਰਵਾਹ ਜਾਂ ਵਸਤੂਆਂ ਦੀ ਕਮੀ ਮਹਿੰਗਾਈ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦੀ ਹੈ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਜੇਕਰ ਮੰਗ ਘੱਟ ਅਤੇ ਸਪਲਾਈ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਮਹਿੰਗਾਈ ਘੱਟ ਹੋਵੇਗੀ |
ਇਸ ਦੇ ਲਈ ਭਾਰਤੀ ਰਿਜ਼ਰਵ ਬੈਂਕ ਨੇ ਰੈਪੋ ਰੇਟ ਵਧਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਵਧਦੀ ਮਹਿੰਗਾਈ ਤੋਂ ਆਰਬੀਆਈ ਨੇ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਰੈਪੋ ਰੇਟ ਵਿੱਚ 0.50% ਦਾ ਵਾਧਾ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਰੈਪੋ ਦਰ 4.90% ਤੋਂ ਵਧ ਕੇ 5.40% ਹੋ ਗਈ ਹੈ।
